日本語
1995年の春、僕はブルガリアの首都ソフィアで、一人暮らしのおばあさんの家にホームステイをしました。ホームステイを仲介してくれた会社の資料によると、ホストのおばあさんはヴィオレッタさん。名字は今となっては思い出せませんが、まあそれはさておき。
初めてのブルガリア滞在ということで、気分はかなり高揚していました。当時から筋金入りの言語オタクだった僕は、早速ブルガリア語の入門書をゲットして、簡単なフレーズを覚えて現地の人との交流に挑んだのですが、付け焼刃の勉強ではやはり限界があり、結局「媒介言語」に頼らざるを得ませんでした。
当時、日本では「英語が世界の共通語」という認識が一般的でしたが、ブルガリアではむしろドイツ語、フランス語、ロシア語の方がよく通じました。ホームステイ先のおばあさんとはフランス語で意思疎通を図ったものの、僕のフランス語はまだ初歩的な段階で、彼女も学生時代に少し学んだ程度だったため、会話はぎこちなくならざるを得ませんでした。
その中で特に印象的だったのは、一人称の「Je（私は）」を使わず、自分の名前を三人称で使う彼女の話し方でした。例えば、
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
（マダム・ヴィオレッタは近所のスーパーに買い物に行きます。）
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
（マダム・ヴィオレッタは一ヶ月前に財布をなくしました。）
といった具合です。
彼女がヴィオレッタ本人だと分かっていても、三人称で話されると、つい「同名の知り合いでもいるのかな」と混乱してしまいました。
しばらく不思議に思っていたのですが、あるとき彼女が
Madame Violetta va aux toilettes.
（マダム・ヴィオレッタはトイレに行きます。）
と言った直後に、実際にトイレに向かう姿を見て、「ああ、自分自身のことを名前で呼んでいるんだ」と気づきました。笑
非ネイティブ同士の媒介言語での会話だったからこそ生まれた笑い話ですが、日本では、大人になって自分のことを名前で呼ぶ人は、気持ち悪がられる可能性が高いです。
あれ以来、ブルガリアには行っていませんが、今でもブルガリア語の音声を聴くと、マダム・ヴィオレッタのあの独特な話し方が頭に浮かび、懐かしさがこみ上げてきます。
©ondoku3.com
英語 (English)
In the spring of 1995, I stayed with an elderly lady living alone in Sofia, Bulgaria’s capital, for a homestay. According to the agency that arranged it, my host was called Violetta. Her surname escapes me now, but that’s neither here nor there.
It was my first time in Bulgaria, so I was buzzing with excitement. I’ve always been a bit of a language nerd, so I grabbed a beginner’s Bulgarian book straight away, memorised a few basic phrases, and tried chatting with the locals. But my last-minute cramming had its limits, and I ended up relying on a ‘bridge language’ to get by.
Back then, Japan was all about English being the global lingua franca, but in Bulgaria, German, French, and Russian were far more useful. I tried speaking French with my host, Violetta, but my French was pretty basic, and she’d only studied it a bit at school years ago. Needless to say, our conversations were a tad clunky.
What really stood out, though, was her habit of referring to herself in the third person, using her name instead of ‘Je’ (I). For example:
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Madame Violetta is going shopping at the local supermarket.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Madame Violetta lost her purse a month ago.)
Even though I knew she was Violetta, her third-person style threw me off. I kept wondering if she was talking about some other Violetta she knew.
I puzzled over it for a while until one day she announced:
Madame Violetta va aux toilettes.
(Madame Violetta is going to the loo.)
Sure enough, off she went to the toilet, and it finally clicked: ‘Oh, she’s talking about herself!’ I couldn’t help but chuckle.
It’s the kind of amusing mix-up that happens when two non-native speakers muddle through in a shared language. In Japan, though, grown adults calling themselves by their own names might raise a few eyebrows — some might even find it a bit odd.
I haven’t been back to Bulgaria since, but whenever I hear Bulgarian spoken, Violetta’s quirky way of talking pops into my head, and I’m hit with a wave of nostalgia.
©ondoku3.com
ドイツ語(Deutsch)
Im Frühjahr 1995 wohnte ich bei einer älteren Dame, die allein in Sofia, der Hauptstadt Bulgariens, lebte, für einen Homestay. Laut der Agentur, die das organisiert hatte, hieß meine Gastgeberin Violetta. Ihren Nachnamen habe ich vergessen, aber das spielt keine Rolle.
Es war mein erster Besuch in Bulgarien, also war ich ganz aufgeregt. Ich war schon immer ein Sprachfan, also besorgte ich mir sofort ein Bulgarisch-Lehrbuch für Anfänger, lernte ein paar einfache Sätze auswendig und versuchte, mit den Einheimischen zu sprechen. Aber mein kurzfristiges Pauken hatte Grenzen, und ich musste auf eine „Brückensprache“ zurückgreifen, um zurechtzukommen.
Damals galt in Japan Englisch als die globale Verkehrssprache, aber in Bulgarien waren Deutsch, Französisch und Russisch viel nützlicher. Ich versuchte, mit Violetta auf Französisch zu reden, aber mein Französisch war ziemlich rudimentär, und sie hatte es nur ein bisschen in der Schule gelernt, vor vielen Jahren. Unsere Gespräche waren, sagen wir mal, etwas holprig.
Was mir aber wirklich auffiel, war ihre Angewohnheit, von sich selbst in der dritten Person zu sprechen und ihren Namen statt „je“ (ich) zu verwenden. Zum Beispiel:
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Madame Violetta geht im örtlichen Supermarkt einkaufen.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Madame Violetta hat vor einem Monat ihren Geldbeutel verloren.)
Obwohl ich wusste, dass sie Violetta war, brachte mich ihr Stil in der dritten Person durcheinander. Ich fragte mich ständig, ob sie vielleicht von einer anderen Violetta sprach, die sie kannte.
Ich grübelte eine Weile darüber, bis sie eines Tages sagte:
Madame Violetta va aux toilettes.
(Madame Violetta geht zur Toilette.)
Und tatsächlich, sie ging zur Toilette, und da fiel der Groschen: „Ach, sie meint sich selbst!“ Ich musste schmunzeln.
So ein lustiges Missverständnis passiert, wenn zwei Nicht-Muttersprachler sich in einer gemeinsamen Sprache durchschlagen. In Japan würden Erwachsene, die sich selbst beim Namen nennen, wohl ein paar hochgezogene Augenbrauen ernten – manche fänden es sogar ein bisschen komisch.
Seitdem war ich nicht mehr in Bulgarien, aber immer wenn ich Bulgarisch höre, taucht Violettas skurrile Art zu sprechen in meinem Kopf auf, und ich werde von einer Welle Nostalgie überrollt.
©ondoku3.com
フランス語(Français)
Au printemps 1995, j’ai séjourné chez une dame âgée qui vivait seule à Sofia, la capitale de la Bulgarie, pour un séjour en famille d’accueil. D’après l’agence qui avait tout organisé, elle s’appelait Violetta. Son nom de famille m’échappe aujourd’hui, mais peu importe.
C’était ma première fois en Bulgarie, alors j’étais tout excité. J’ai toujours été un peu mordu de langues, alors j’ai tout de suite pris un manuel de bulgare pour débutants, appris quelques phrases de base et tenté de discuter avec les locaux. Mais mon apprentissage à la va-vite avait ses limites, et j’ai fini par me reposer sur une « langue relais» pour me débrouiller.
À l’époque, au Japon, on considérait l’anglais comme la langue universelle, mais en Bulgarie, l’allemand, le français et le russe étaient bien plus utiles. J’ai essayé de parler français avec Violetta, mais mon français était assez sommaire, et elle ne l’avait étudié qu’un peu à l’école, il y a des années. Autant dire que nos conversations manquaient un peu de fluidité.
Ce qui m’a vraiment marqué, c’est sa manie de parler d’elle à la troisième personne, en utilisant son nom au lieu de « je ». Par exemple :
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
Même en sachant qu’elle était Violetta, son style à la troisième personne me déconcertait. Je me demandais sans cesse si elle parlait d’une autre Violetta qu’elle connaissait.
J’y ai réfléchi un moment, jusqu’à ce qu’un jour elle annonce :
Madame Violetta va aux toilettes.
Et en effet, elle est partie aux toilettes, et là, j’ai compris : « Ah, elle parle d’elle-même ! » J’ai pas pu m’empêcher de sourire.
C’est le genre de quiproquo amusant qui arrive quand deux non-natifs se débattent dans une langue commune. Au Japon, par contre, des adultes qui se désignent par leur propre nom pourraient faire hausser quelques sourcils — certains trouveraient ça un peu bizarre.
Je ne suis pas retourné en Bulgarie depuis, mais chaque fois que j’entends du bulgare, la façon unique de parler de Violetta me revient en tête, et je ressens une bouffée de nostalgie.
©ondoku3.com
スペイン語 (Español)
En la primavera de 1995, me quedé en casa de una señora mayor que vivía sola en Sofía, la capital de Bulgaria, durante una estancia familiar. Según la agencia que lo organizó, mi anfitriona se llamaba Violetta. Su apellido se me ha olvidado, pero eso da igual.
Era mi primera vez en Bulgaria, así que estaba entusiasmado. Siempre he sido un poco friki de los idiomas, así que compré un libro de búlgaro para principiantes, memoricé unas frases básicas e intenté charlar con la gente local. Pero mi estudio de última hora tenía sus límites, y acabé dependiendo de una «lengua puente» para apañármelas.
En aquella época, en Japón se consideraba el inglés como la lengua franca mundial, pero en Bulgaria, el alemán, el francés y el ruso eran mucho más útiles. Intenté hablar en francés con Violetta, pero mi francés era bastante elemental, y ella solo lo había estudiado un poco en la escuela hace años. Como era de esperar, nuestras charlas eran un poco torpes.
Lo que más me llamó la atención fue su costumbre de hablar de sí misma en tercera persona, usando su nombre en lugar de «je» (yo). Por ejemplo :
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Madame Violetta va a comprar al supermercado local.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Madame Violetta perdió su monedero hace un mes.)
Aunque sabía que ella era Violetta, su estilo en tercera persona me descolocaba. No paraba de preguntarme si hablaba de otra Violetta que conociera.
Estuve dándole vueltas un tiempo hasta que un día dijo :
Madame Violetta va aux toilettes.
(Madame Violetta va al baño.)
Y, efectivamente, se fue al baño, y entonces lo pillé : «¡Anda, está hablando de sí misma!» No pude evitar sonreír.
Es el tipo de malentendido gracioso que pasa cuando dos no nativos se las arreglan con un idioma común. En Japón, sin embargo, que un adulto se llame a sí mismo por su nombre podría hacer arquear alguna ceja – algunos lo encontrarían incluso un poco raro.
No he vuelto a Bulgaria desde entonces, pero cada vez que oigo hablar búlgaro, la peculiar manera de hablar de Violetta me viene a la cabeza, y me invade una oleada de nostalgia.
©ondoku3.com
イタリア語(Italiano)
Nella primavera del 1995, ho alloggiato a casa di una signora anziana che viveva sola a Sofia, la capitale della Bulgaria, per un soggiorno in famiglia. Secondo l’agenzia che aveva organizzato tutto, la mia ospite si chiamava Violetta. Il suo cognome ora non lo ricordo, ma non è importante.
Era la mia prima volta in Bulgaria, quindi ero elettrizzato. Sono sempre stato un po’ appassionato di lingue, così ho preso subito un manuale di bulgaro per principianti, imparato qualche frase di base e provato a parlare con la gente del posto. Ma il mio studio dell’ultimo minuto aveva i suoi limiti, e alla fine ho dovuto appoggiarmi a una «lingua ponte» per cavarmela.
All’epoca, in Giappone si pensava che l’inglese fosse la lingua franca globale, ma in Bulgaria il tedesco, il francese e il russo erano molto più utili. Ho provato a parlare in francese con Violetta, ma il mio francese era piuttosto elementare, e lei l’aveva studiato solo un po’ a scuola, anni prima. Inutile dirlo, le nostre chiacchiere erano un po’ impacciate.
Quello che mi ha colpito di più, però, era il suo vezzo di parlare di sé in terza persona, usando il suo nome al posto di «je» (io). Ad esempio :
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Madame Violetta va a fare la spesa al supermercato locale.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Madame Violetta ha perso il suo portafoglio un mese fa.)
Anche se sapevo che era lei Violetta, il suo stile in terza persona mi confondeva. Continuavo a chiedermi se stesse parlando di un’altra Violetta che conosceva.
Ci ho pensato per un po’, finché un giorno ha annunciato :
Madame Violetta va aux toilettes.
(Madame Violetta va in bagno.)
E infatti, è andata in bagno, e alla fine ho capito : «Ah, parla di sé stessa!» Non ho potuto trattenere un sorriso.
È il tipo di malinteso divertente che capita quando due non madrelingua si arrangiano con una lingua comune. In Giappone, però, un adulto che si chiama col proprio nome potrebbe far storcere il naso — qualcuno potrebbe persino trovarlo un po’ strano.
Non sono più tornato in Bulgaria da allora, ma ogni volta che sento parlare bulgaro, mi torna in mente il modo bizzarro di parlare di Violetta, e mi investe un’ondata di nostalgia.
©ondoku3.com
ポルトガル語(Português)
Na primavera de 1995, fiquei hospedado na casa de uma senhora idosa que morava sozinha em Sofia, a capital da Bulgária, numa estadia familiar. Segundo a agência que organizou tudo, minha anfitriã se chamava Violetta. O sobrenome dela não lembro mais, mas isso não vem ao caso.
Era minha primeira vez na Bulgária, então eu estava super animado. Sempre fui meio nerd de idiomas, então peguei logo um livro de búlgaro para iniciantes, decorei umas frases básicas e tentei puxar papo com o pessoal local. Mas meu estudo de última hora tinha limites, e acabei dependendo de uma «língua ponte» para me virar.
Naquela época, no Japão, todo mundo achava que o inglês era a língua franca mundial, mas na Bulgária, o alemão, o francês e o russo eram bem mais úteis. Tentei falar francês com a Violetta, mas meu francês era bem fraquinho, e ela só tinha estudado um pouco na escola, anos atrás. Nem preciso dizer que nossas conversas eram meio travadas.
O que mais me marcou foi o jeito dela de falar de si mesma na terceira pessoa, usando o nome em vez de «je» (eu). Por exemplo :
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Madame Violetta vai fazer compras no supermercado local.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Madame Violetta perdeu a carteira há um mês.)
Mesmo sabendo que ela era a Violetta, esse jeito de falar na terceira pessoa me deixava confuso. Eu ficava pensando se ela estava falando de outra Violetta que conhecia.
Fiquei matutando isso por um tempo, até que um dia ela disse :
Madame Violetta va aux toilettes.
(Madame Violetta vai ao banheiro.)
E, de fato, ela foi pro banheiro, e aí caiu a ficha : «Nossa, ela está falando dela mesma!» Não consegui segurar um sorriso.
É aquele tipo de confusão engraçada que rola quando dois não nativos se viram numa língua comum. No Japão, porém, adulto que se chama pelo próprio nome pode causar estranheza — tem gente que até acharia meio esquisito.
Não voltei pra Bulgária desde então, mas toda vez que ouço alguém falando búlgaro, o jeito peculiar da Violetta falar me vem à cabeça, e sinto uma onda de nostalgia.
©ondoku3.com
ロシア語 (Русский Язык)
Весной 1995 года я жил у пожилой женщины, которая жила одна в Софии, столице Болгарии, в рамках программы домашнего пребывания. По информации агентства, которое всё устроило, мою хозяйку звали Виолетта. Её фамилию я сейчас не вспомню, но это не суть важно.
Я был в Болгарии впервые, так что меня переполняло волнение. Я всегда был немного помешан на языках, поэтому сразу же схватил учебник болгарского для начинающих, выучил несколько простых фраз и попробовал заговорить с местными. Но мои спешные занятия имели пределы, и в итоге я стал полагаться на «язык-посредник», чтобы справляться.
В те времена в Японии считали английский мировым языком общения, но в Болгарии немецкий, французский и русский были куда полезнее. Я пытался говорить по-французски с Виолеттой, но мой французский был довольно слабым, а она учила его лишь немного в школе, много лет назад. Неудивительно, что наши разговоры были слегка неловкими.
Но больше всего меня поразила её привычка говорить о себе в третьем лице, используя своё имя вместо «je» (я). Например :
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Мадам Виолетта идёт за покупками в местный супермаркет.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Мадам Виолетта потеряла кошелёк месяц назад.)
Хотя я знал, что она и есть Виолетта, её манера говорить в третьем лице сбивала меня с толку. Я всё думал, не упоминает ли она какую-то другую Виолетту, которую знает.
Я ломал над этим голову, пока однажды она не сказала :
Madame Violetta va aux toilettes.
(Мадам Виолетта идёт в туалет.)
И правда, она пошла в туалет, и тут меня осенило : «А, она про себя говорит!» Я не смог сдержать улыбку.
Такая забавная путаница случается, когда два человека, не носители языка, пытаются объясниться на общем языке. В Японии же взрослые, которые называют себя по имени, могут вызвать удивление — некоторые даже сочли бы это странным.
С тех пор я не возвращался в Болгарию, но каждый раз, когда слышу болгарскую речь, в голове всплывает необычная манера Виолетты говорить, и меня накрывает волна ностальгии.
©ondoku3.com
オランダ語(Nederlands)
In het voorjaar van 1995 logeerde ik bij een oudere dame die alleen woonde in Sofia, de hoofdstad van Bulgarije, voor een gastverblijf. Volgens het bureau dat het regelde, heette mijn gastvrouw Violetta. Haar achternaam ben ik vergeten, maar dat doet er niet toe.
Het was mijn eerste keer in Bulgarije, dus ik was razend enthousiast. Ik ben altijd al een beetje een taalfanaat geweest, dus ik kocht meteen een beginnersboek Bulgaars, leerde wat basiszinnen uit mijn hoofd en probeerde te praten met de locals. Maar mijn last-minute studie had z’n grenzen, en ik moest uiteindelijk terugvallen op een ‘brugtaal’ om me te redden.
Destijds draaide in Japan alles om Engels als de wereldtaal, maar in Bulgarije waren Duits, Frans en Russisch veel handiger. Ik probeerde Frans te spreken met Violetta, maar mijn Frans was vrij matig, en zij had het jaren geleden maar een beetje op school geleerd. Je raadt het al, onze gesprekken verliepen niet bepaald soepel.
Wat me echt opviel, was haar gewoonte om over zichzelf in de derde persoon te praten, met haar naam in plaats van ‘je’ (ik). Bijvoorbeeld :
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Madame Violetta gaat boodschappen doen in de plaatselijke supermarkt.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Madame Violetta is een maand geleden haar portemonnee kwijtgeraakt.)
Hoewel ik wist dat zij Violetta was, bracht haar derde-persoonsstijl me in verwarring. Ik bleef me afvragen of ze het had over een andere Violetta die ze kende.
Ik piekerde er een tijdje over, tot ze op een dag zei :
Madame Violetta va aux toilettes.
(Madame Violetta gaat naar het toilet.)
En jawel, ze ging naar het toilet, en toen viel het kwartje : «O, ze heeft het over zichzelf!» Ik moest glimlachen.
Het is zo’n grappig misverstand dat ontstaat als twee niet-moedertaalsprekers zich redden in een gedeelde taal. In Japan zouden volwassenen die zichzelf bij hun naam noemen misschien wat wenkbrauwen doen fronsen – sommigen zouden het zelfs een tikje vreemd vinden.
Ik ben sindsdien niet meer terug geweest naar Bulgarije, maar telkens als ik Bulgaars hoor, komt Violettas eigenaardige manier van praten in mijn hoofd op, en word ik overspoeld door een golf van nostalgie.
©ondoku3.com
スウェーデン語(Svenska)
Våren 1995 bodde jag hos en äldre dam som levde ensam i Sofia, Bulgariens huvudstad, under en hemvistelse. Enligt byrån som ordnade det hette min värd Violetta. Hennes efternamn har jag glömt, men det är oviktigt.
Det var första gången jag var i Bulgarien, så jag var rejält taggad. Jag har alltid varit lite av en språknörd, så jag skaffade direkt en nybörjarbok i bulgariska, lärde mig några grundfraser och försökte snacka med folk på plats. Men min pluggande i sista stund hade sina gränser, och jag fick till slut luta mig mot ett «bryggspråk» för att klara mig.
På den tiden var det mycket snack i Japan om att engelska var världens lingua franca, men i Bulgarien var tyska, franska och ryska mycket mer användbara. Jag försökte prata franska med Violetta, men min franska var rätt kass, och hon hade bara pluggat det lite i skolan för många år sen. Inte konstigt att våra samtal blev lite knackiga.
Det som stack ut mest var hennes vana att tala om sig själv i tredje person, med sitt namn istället för «je» (jag). Till exempel :
Madame Violetta va au supermarché local pour faire ses courses.
(Madame Violetta går och handlar i den lokala mataffären.)
Madame Violetta a perdu son porte-monnaie il y a un mois.
(Madame Violetta tappade sin plånbok för en månad sen.)
Även om jag visste att det var hon som var Violetta, gjorde hennes tredje-personsstil mig förvirrad. Jag undrade hela tiden om hon pratade om nån annan Violetta hon kände.
Jag funderade på det ett tag, tills hon en dag sa :
Madame Violetta va aux toilettes.
(Madame Violetta går på toaletten.)
Och mycket riktigt, hon gick till toaletten, och då klickade det : «Aha, hon pratar om sig själv!» Jag kunde inte låta bli att le.
Det är såna roliga missförstånd som kan hända när två personer som inte har språket som modersmål försöker hanka sig fram på ett gemensamt språk. I Japan skulle vuxna som kallar sig själva vid namn kanske väcka en del förvåning – en del skulle nog tycka det var lite konstigt.
Jag har inte varit tillbaka i Bulgarien sen dess, men varje gång jag hör bulgariska kommer Violettas udda sätt att prata upp i huvudet, och jag känner en våg av nostalgi.
©ondoku3.com
